Over varkens
In België leven op eender welk moment ongeveer even veel varkens als Vlamingen (6,26 miljoen). Toch zien we ze maar zelden: soms even tijdens een veetransport - als we tenminste niet de andere kant opkijken.
Er wordt van alles gezegd over deze dieren, meestal in negatieve zin. Nochtans zijn wetenschappers het er nu wel over eens dat ze erg intelligent en sociaal zijn en niet onder doen voor onze hond.
wrapper
Hoe ze werkelijk zijn
Wilde varkens leven in bossen, waar ze zoeken naar voedsel en onderdak vinden onder struiken en bomen. Vrouwelijke varkens leven hun hele leven samen met hun biggen. Ruim voor de bevalling zoeken zeugen naar de geschikte locatie om hun nest te bouwen, hiervoor leggen ze soms een afstand van tot tien kilometer af. Na de geboorte blijft de zeug gedurende twee weken met haar biggetjes in het nest. Daarna keren ze samen terug naar de rest van de groep. Varkens zijn heel sociale dieren die levenslange vriendschappen sluiten en op verschillende manieren met elkaar communiceren: ze kennen ongeveer veertig verschillende geluiden en ook de lichaamshouding van een varken is, net zoals bij de mens, een belangrijk communicatiemiddel.Hoewel varkens alleseters zijn, tonen ze een voorkeur voor plant- en boomwortels, groenten en fruit.
Intelligenter dan honden
Varkens zijn erg nieuwsgierig en gebruiken hun snuit en tanden om de omgeving te verkennen. Ze leren aanzienlijk sneller dan honden en onthouden meer commando’s. Ze zijn in staat om complexe taken uit te voeren en zowel woorden als hele zinnen te leren. Omdat een varken een goed concentratievermogen heeft, zou het met gemak een computerspelletje van een chimpansee winnen. Bovendien herkent een varken zichzelf in de spiegel, wat wijst op een vermogen tot zelfbewustzijn.Varkens zijn in staat tot abstract denken, onthouden jarenlang wat ze geleerd hebben en kunnen samenwerken in teams. Daarnaast zijn ze erg empathisch, wat maakt dat ze medelijden hebben met andere varkens.
Varkens worden ten onrechte als onreine dieren afgeschilderd. Biggen zijn al na een week zindelijk en als ze de mogelijkheid krijgen, zullen ze hun behoefte ver doen van de plaats waar ze eten en slapen. Varkens kunnen niet zweten en zijn zeer gevoelig voor hitte. Om af te koelen rollen ze zich in de modder en op deze manier raken ze ook af van vervelende parasieten zoals luizen of vlooien. Bovendien zorgt de modder voor een prima bescherming tegen de felle zon.
Het leven van een zeug
Wanneer zeugen kunstmatig bezwangerd worden, worden ze minstens één maand gescheiden gehouden van de andere varkens. Dat gebeurt in speciale kooien die net iets groter zijn dan de zeugen zelf. Vervolgens worden de vrouwtjes teruggebracht naar de groep. Regelgeving staat echter toe dat ze verder geïsoleerd mogen blijven, wat natuurlijk echt niet leuk is voor zo een sociaal dier.
Eén week voor de bevalling wordt de zeug verplaatst naar een kraamkooi. Een kraamkooi is zo smal dat de ze zich niet kan omdraaien. Moeder en haar biggen verblijven ongeveer vier weken in een kraamkooi, waar geen bedding aanwezig is. Vijf dagen na het weghalen van haar biggen wordt de zeug opnieuw kunstmatig zwanger gemaakt.
Omstandigheden in intensieve varkenshouderijen
Varkens in de Europese intensieve veehouderij brengen hun hele leven door in ruimtes kleiner dan 1 vierkante meter. De dieren worden op betonnen vloeren gehouden, met roosters waardoor urine en ontlasting kunnen passeren. De varkens volgen vaak een op soja gebaseerd dieet dat enkel bedoeld is om hun gewicht te verhogen. Aan écht gezonde voeding wordt geen aandacht besteed. Ongeveer 75 procent van de wereldwijde soja-oogst wordt gevoerd aan vee. Op biologische boerderijen in Europa hebben varkens het maar net een beetje beter. De dieren krijgen hier 1,3 vierkante meter binnenruimte en 1 vierkante meter extra buitenruimte. De hokken bestaan meestal uit betonnen vloeren met een schaars laagje stro.
De omstandigheden binnen industriële landbouwbedrijven maken dat de varkens weinig externe prikkels krijgen. Omdat varkens van nature ontzettend nieuwsgierig zijn, kan een prikkelarme omgeving tot zoveel stress leiden dat de dieren overgaan tot kannibalisme.
Alle mannelijke biggen worden kort na de geboorte gecastreerd, omdat het vlees van niet-gecastreerde mannelijke varkens een onaangename geur kan hebben. Als de castratie binnen zeven dagen na de geboorte plaatsvindt, staat de Europese wetgeving toe dat deze procedure zonder verdoving wordt uitgevoerd. Om staartbijten te voorkomen, is het gebruikelijk om de karakteristieke gekrulde staart van biggen binnen drie dagen na de geboorte af te snijden, als de biggen jonger dan acht dagen zijn, gebeurt dat zonder verdoving en kan dat leiden tot chronische pijn.